نشانه‌گذاری در نگارش فارسی: «نقل قول» یا "نقل قول"؟

یکشنبه ۲۹ خرداد ۱۳۹۰

استفاده از نشانه‌ی نقل قول "..." برای خط فارسی کاربردی ندارد و بهتر است از نشانه‌ی اصلی این کار یعنی گیومه («...») به جای آن استفاده شود. هرچند که استفاده از نشانه‌ی "" در سطح وب فارسی بسیار رایج شده است، ولی این نشانه با خانواده الفبای لاتین از جمله انگلیسی هماهنگی دارد تا با خط فارسی. در کتاب‌های آیین نگارش فارسی هم نشانه‌ی تأکید و نقل قول گیومه است. استفاده از "" به خودی خود اشکالی ندارد، اما استفاده از «» درست و بهتر است. به نمونه‌های زیر توجه کنید:

نقل قول:
مرد گفت: «امروز باید این کار را تمام کنم».
مرد گفت: "امروز باید این کار را تمام کنم".

تأکید:
یکی از آثار سعدی شاعر بزرگ ایرانی «گلستان» است.
یکی از آثار سعدی شاعر بزرگ ایرانی "گلستان" است.

در همین دو مثال می‌بینید که گیومه زیباتر از "" است و هم نقل قول و هم تأکید را بهتر نمایش می‌دهد. در نوشتار کامپیوتری برای تأکید می‌توان از فونت توپر (Bold) هم استفاده کرد. به شرطی که اندازه‌ی فونت یا قلم تغییر نکند. در این روش می‌توانید هم از گیومه استفاده کنید و هم استفاده نکنید. نمونه:
یکی از آثار سعدی شاعر بزرگ ایرانی گلستان است.
یکی از آثار سعدی شاعر بزرگ ایرانی «گلستان» است.
البته دقت کنید که استفاده افراطی از نشانه نگارشی گیومه و یا قلم توپر برای تأکید یا مشخص‌کردن واژگان و اصطلاحات درست نیست و نوشته‌‌ی شما را نازیبا می‌کند. استفاده از گیومه به عنوان نشانه‌ی تأکید فقط برای بار اولی که یک واژه، نام و اصطلاح (مثلاً اصطلاح علمی) در متن به کار می‌رود توصیه می‌شود. توپرکردن خط هم فقط برای واژگان کلیدی نوشته توصیه می‌شود که می‌خواهید توجه خواننده به آن‌ها جلب شود و مثلاً این واژگان عناصر مهم نوشته‌ی شما هستند.